ساعت 12:05 دقیقه وارد مدرسه نجومیه در مجاورت مسجد جامع گناباد شدیم. بنایی که به گفته جناب آقای جمالی، از دوران صفویه به جا مانده و وجه تسمیه آن به خاطر تدریس نجوم در این مکان بوده است. این مکان از یک هشتی ورودی، دالان و یک صحن به نسبت وسیع و چندین حجره در اطراف صحن تشکیل شده است. در روزگار قاجار در سال 1243ه.ق، بازسازی گشته و به مدرسه علمیه جهت استفاده طلبه‌های گرامی تبدیل شده است. این بنا، سال 1370 دوباره بازسازی می شود و از سال 1385 به موزه مردم‌شناسی گناباد تبدیل می‌گردد. امروزه حجره‌های دورتادور آن اختصاص به گوشه‌هایی از آداب و رسوم، حرفه‌های گوناگون و هنرهای سنتی مردم گناباد یافته است.

تصویرهای بالا از یکی از حجره‌های مدرسه بود به نام خانه سنتّی که اهالی خانه را مشغول پاک کردن زعفران نشان می‌دهد

تصویر بالا هم گوشه‌ای قنات کاران یا حرفه مقنی را نشان می دهد

و این هم حرفه خرّاسی(جدا کردن روغن از دانه‌های روغنی با حرکت گاو به دور دستگاه)

نام به اصطلاح دستگاه بالا، دَنگ است(چیزی شبیه به الاکلنگ امروزی، فردی بالای دنگ می‌نشسته و فرد دیگر آن را به طرف بالا هدایت می کرده، سپس مغز از دانه جدا می‌شده است...!!! توفیق اجباری که افراد از پریدن به بالا و پایین دستگاه پیدا می کردند؛ نتیجه اش دانه های مغز شده بود...)

واقف این بنا، حاج سیّد محمّد تقی مهدوی شهری معروف به آقای حاجی بوده است...روحش شاد

   ساعت 12:30 دقیقه بار دیگر مورد لطف گنابادیهای گرامی قرار گرفتیم و پذیرایی شدیم، پس از گرفتن عکسهای یادگاری دسته جمعی و ... راهی زیارت قنات قدیمی گناباد شدیم...

   ساعت:11:30ظهر

   پس از هماهنگی‌های تلفنی لازم بین سرکار خانم رضوی(از دانشجویان فعّال کارشناسی ارشد) و معاونت محترم سازمان میراث فرهنگی این شهرستان، جناب آقای جمالی، ایشان را زیارت کردیم و از جایی‌که هنگام نمازظهر بود همراه با این مسؤول محترم به سمت مسجد جامع گناباد در کوی شرقی(قصبه) به راه افتادیم؛ پس از توضیحات مبسوط و مفیدی که از ایشان در رابطه با تاریخ و کتیبه‌های مسجد گرفتیم؛ بساط(چیلیک و چیلیک...!!!) عکاسی به راه افتاد... تصاویری از بنا، محراب و ایوان‌های مسجد و عکس‌های یادگاری دسته جمعی و ....

   ساخت این بنا، به روزگار خوارزمشاهیان بازمی‌گردد، مسجدی که در نگاه ابتدایی بسیار ساده می نماید اما با دقت بیشتر در آن متوجه شکوه تزیینات آجری و کتیبه‌های آن می‌شویم که شامل اسلیمی و حاشیه‌های قرآنی به خط بنایی است و عبارت« تسع و ستمائه609ه.ق» در آن به چشم می‌خورد. هم‌چنین مسجد دارای سه شبستان ستون‌دار است.

    این مسجد دارای دو ایوان است با سردر تزیین شده، صحنی وسیع، بین دو ایوان وجود دارد و دیوارهای دورتادور صحن نیز خالی از این تزیینات آجری نیست...

   هم‌چنین در داخل ایوان اصلی(سمت چپ)، محرابی بسیار زیبا موجود است که تزیینات بسیار چشم گیری از نقوش هندسی و گیاهی دارد....

   ظاهراً این مسجد بر روی مسجد کهن تری بنا شده و الحاقاتی دارد که به روزگار ایلخانی بازمی‌گردد... یکی از اهالی آن‌جا می‌گفت تمام روزهای هفته در مسجد، نماز جماعت برگزار می‌شود به‌جز جمعه که مردم، نماز جمعه را در صحن مسجد جامع جدید برپا می‌کنند...

   بنا به گفته جناب آقای جمالی، زلزله‌ سال 1347 در کاخک، باعث ترک خوردن و فرو ریختن دیوار ایوان و کتیبه آن شده که سال‌ها پس از آن، به طور جدّی، بازسازی گشته است. امروزه رَدّ ترکی که در اثر زلزله به وجود آمده، حدفاصل بازسازی جدید، کاملا مشهود است...

   باری، پس از لحظاتی چند که در محوطه تاریخی مسجد جامع گناباد به سر بردیم و نماز را به جا آوردیم به سمت مدرسه نجومیه در مجاورت آن مکان، گام برداشتیـــم...

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- کاخک در 22 کیلومتری گناباد

 ساعت حدود 11 ظهر... گناباد93/8/23

 تنفّس در لابه‌لای درختان بلند قامت کـــاج که چه زیبا رُخ می‌نمایانند و چشم هر بیننده‌ای را می‌نوازند

در ورودی  گناباد، سمت راست جاده با تابلوی آرامگاه بهلول روبه‌رو می شویم که مکان وسیعی دارد اما گویا هنوز در حال تکمیل است، سپس از چند میدان با نمادهای زیبا در شهر گذشتیم که شاید تماشای تصاویر آن خالی از لطف نباشد...

آرامگاه بهلول

میدان نماز

میدان حمزه

میدان امام رضا(ع)

   روبه‌روی سازمان میراث فرهنگی شهرستان گناباد که آن‌هم به خانه شریعت معروف است متعلّق به روزگار قاجار که امروزه با بازسازی صورت گرفته، جایگاه این اداره شده است. آن‌چنان‌که در سایت سازمان میراث فرهنگی گناباد آمده: این خانه قدیمی شامل معماری از جمله اتاق‌هایی با پوشش گنبدی در اضلاع شمال و غرب است. از زیباترین و چشمگیرترین قسمت‌های بنا، هشتی زیر سقف و حوضخانه آن است که آراسته به عناصر تزیینی و گچبری و طاق نما می باشد... وجود بادگیرهای بنا نیز جلوه خاصی به خانه داده است.

امّا از جایی که ما و همراهیانمان روز جمعه به آنجا رفته بودیم از دیدن این خانه محروم ماندیم و فقط از بیرون ساختمان، موفق به گرفتن عکس شدیم...

    ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- سایت سازمان میراث فرهنگی گناباد: razavi-chto.ir/

  صبح است گنجشک‌ها می‌خوانند....  

آفتــاب در تلاش برای تاباندن بیشتر حرارت بر بدن‌های سرد از سوزش سرمای هوای شب پیش....

ساعت 7 روز جمعه 93/8/23 به اتفاق استادان گرامی سرکار خانم دکتر عظیم زاده و جناب آقای دکتر حسینی و جناب مهندس محرری و نیز دانشجویان مقطع دکترا و کارشناسی ارشد تاریخ و تمدّن ملل اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشـــــــــهد 

مقصد: گناباد؛ شهـــــــــری به قدمت تاریــــخ

مسافت: 276کیـــــلومتر

   با توقّف طولانی که جهت پرکردن باک اتوبوس و نیز ساعت زدن دفترچه ای از سوی راننده محترم دانشگاه جناب آقای بریانی انجام شد سرانجام ساعت 7:45دقیقه، دل به جادّه سپردیم...

   در مسیر راه مشهد- گناباد، شهرها و مناطق مهمی از جمله ملک آباد، رباط سفید(درساعت8:45)، رباط سنگ(ساعت9:20)، تربت حیدریه و سه راهی شادمهر(ساعت10) را پشت سر نهادیم، منظره های میان راه همچون بسیاری از جاده‌های ایران بود البته با کوه‌هایی در روبه‌رو که در لابه‌لایشان آثار برف به جا مانده بود... کارخانه‌های بسیاری همچون گچ، کاشی و چینی هم در کنار جادّه مشهد- گناباد به چشم می خورد... در ادامه برخی از عکس‌هایی که از مسیر تهیه شد، مشاهده می‌نمایید...

   پیش از این‌که به شرح سفر یک روزه گناباد(در تاریخ93/8/23) بپردازم، لازم می‌دانم در همین‌جا از همراهی جانانه‌ سازمان‌ها و بزرگوارانی که در شهر گناباد، جهت معرّفّی و آشنایی هرچه بهتر بناها و جاذبه‌های گردشگری منطقه که به‌ویژه همزمان با روز تعطیل جمعه شده بود، مراتب سپاسگزاری خود و سایر استادان و نیز دانشجویان مقطع دکترا و  کارشناسی ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد را در این سفر اعلام بدارم؛ جناب آقای جمالی، معاونت محترم سازمان میراث فرهنگی شهرستان گناباد و همکاران وی، جناب آقای باقری، مدرّس و کارمند دانشگاه علوم پزشکی گناباد و همکاران و خانواده‌ گرامی‌شان و تمامی اهالی محترم این شهرستان به‌ویژه روستای تاریخی ریاب... چند سطری از سروده زیبای سیاوش کسرایی در باب احترام به این بزرگواران:

«...آنک آنک کلبه‌ای روشـــن

روی تپّــه            روبه‌روی مـــن

درگشودنـــــــــدم              مهربانــــی‌ها نمودنـــدم...»

   شهرستان گناباد با مرکزیت شهر گناباد، از جنوبی‌ترین شهرهای استان خراسان رضوی به شمار می‌آید. این شهرستان با مساحتی حدود 5902 کیلومتر مربع از نظر موقعیت، در طول جغرافیایی 58درجه و 41دقیقه و عرض جغرافیایی34درجه و 21دقیقه قرار دارد. ارتفاع شهرستان از سطح دریای آزاد، 1105متر است؛ از جنوب به شهرستان قاینات در خراسان جنوبی و از شمال به تربت حیدریه، کاشمر و از مغرب، با فردوس و بجستان و از مشرق با شهرستان خواف همجوار است. امروزه گناباد دو بخش به نام‌های مرکزی و کاخک دارد.

   بر اساس شواهد باستانی موجود در منطقه، این شهر از جمله شهرهای کهن ایران زمین بوده که به خاطر قرار گرفتن در منطقه سوق‌الجیشی مورد توجّه حکّام روزگار هخامنشی بوده است. گناباد با نام جنابذ یا جنابد(که در اثر مرور زمان از جوی‌مند، به خاطر داشتن جوی‌ها و نهرهای فراوان که تا به امروز هم وجود دارد، متغیر شده است) در ابتدای اسلام به تمدّن کهن راه یافت و به استناد تاریخ‌نگاران و جغرافی‌نویسان اهمیّت بسیاری دارد.

 نقشه زیر که از بروشور اداره میراث فرهنگ است، می تواند راهنمای خوبی از لیست مراکز تاریخی، دیدنی شهر گناباد باشد(روی نقشه کلیک کنید تا وضوح بیشتری داشته باشد)

____________________________________________

1- Gonabad

انشاءالله جمعه این هفته93/8/23، همراه با گروه تاریخ و تمدّن دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مقصد خراسان شناسی: گناباد

این هم نمودار وضعیت آب و هوایی از ساعت‌های روز جمعه موعود که خوشبختانه حاکی از آفتابی بودن آسمان گناباد و دمای 14درجه را دارد.....

با 3پاس از همراهی شما عزیزان در ارائه دیدگاه‌هایتان، منتظر شرح سفری دیگر باشیــــــــــــد(آمیــــــــــــن)

Gonābād

Detailed forecast  FRIDAY November 14

00:30

 

+3°

 3 m/s

Clear
Precip chance: 2%
Humidity: 58%

03:30

 

+3°

 2 m/s

Clear
Precip chance: 2%
Humidity: 61%

06:30

 

+3°

 2 m/s

Clear
Precip chance: 2%
Humidity: 60%

09:30

 

+10°

 1 m/s

Clear
Precip chance: 2%
Humidity: 44%

12:30

 

+14°

 3 m/s

Clear
Precip chance: 2%
Humidity: 29%

15:30

 

+14°

 2 m/s

Clear
Precip chance: 2%
Humidity: 27%

18:30

 

+9°

 2 m/s

Clear
Precip chance: 2%
Humidity: 46%

21:30

 

+7°

 2 m/s

Partly cloudy
Precip chance: 2%
Humidity: 55%

00:30

 

+7°

 1 m/s

Clear
Precip chance: 2%

Humidity: 50%

این هم لینک مربوطه جهت آگاهی بیشتر از وضعیّت آب و هوای گناباد در چند روز آینده:

 www.foreca.com/Iran/Gonabad